Bazilika

İznik Gölü'nün Sırrı: Sular Altındaki Tarihi Bazilika

Bursa'nın İznik ilçesinde, gölün suları altında yatan ve 2014 yılında tesadüfen keşfedilen tarihi bazilika, hem arkeoloji dünyası hem de Hristiyanlık tarihi için büyük bir önem taşımaktadır. Yaklaşık 1600 yıllık olduğu tahmin edilen bu anıtsal yapı, İznik'in zengin tarihine ışık tutarken, sular altındaki gizemiyle de ziyaretçilerini büyülemektedir.

Keşfi ve Tarihçesi

Bazilika, 2014 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan hava fotoğraflaması çalışmaları sırasında, kıyıdan yaklaşık 20 metre açıkta ve 1.5-2 metre derinlikte fark edildi. Bu keşif, Amerika Arkeoloji Enstitüsü (AIA) tarafından 2014 yılının en önemli 10 arkeolojik keşfinden biri olarak gösterildi.

Yapılan su altı arkeoloji kazıları ve araştırmalar sonucunda, yapının Roma dönemine ait bir bazilika olduğu ve büyük olasılıkla MS 740 yılında meydana gelen bir depremle göl sularına gömüldüğü düşünülmektedir. Bazilikanın, Hristiyanlık için önemli bir figür olan ve Roma İmparatoru Diocletianus döneminde İznik'te öldürülen 16 yaşındaki Aziz Neophytos'a adandığına inanılmaktadır. Bu nedenle yapı, "Aziz Neophytos Bazilikası" olarak da anılmaktadır.

Hristiyanlık Tarihindeki Önemi

İznik, Hristiyanlık tarihi açısından kritik bir role sahiptir. 325 yılında, Hristiyanlık inancının temel prensiplerinin belirlendiği Birinci İznik Konsili bu şehirde toplanmıştır. Her ne kadar konsilin toplandığı kesin yer bilinmese de, sular altındaki bu bazilikanın konsil toplantılarına ev sahipliği yapmış olabileceği ihtimali üzerinde durulmaktadır. Bu durum, bazilikanın önemini daha da artırmaktadır.

Mimari Özellikleri

Sular altında yapılan araştırmalar, bazilikanın üç nefli (üç koridorlu) bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymuştur. Bu plan, Erken Hristiyanlık dönemi kilise mimarisinin tipik bir örneğidir. Yapının temel kalıntıları, apsis (yarım daire şeklindeki bölüm) ve duvarlarının bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Kazılarda ayrıca çeşitli dönemlere ait mezarlar, sikkeler ve seramik parçaları gibi bulgulara da rastlanmıştır.

İznik Ayasofyası ile Farkı

İznik'te bulunan ve günümüzde cami olarak hizmet veren İznik Ayasofyası ile sular altındaki bazilika sıkça karıştırılabilmektedir. Ancak bu iki yapı birbirinden farklıdır. İznik Ayasofyası, şehrin merkezinde yer alan ve tarihi boyunca kilise ve cami olarak kullanılmış bir yapıdır. Sular altındaki bazilika ise göl kenarında inşa edilmiş ve deprem sonucu sulara gömülmüş farklı bir kilisedir.